Κλειδί για την έξοδο η μάχιμη πενταετία
Δικαίωμα για έξοδο στη σύνταξη ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας έχουν υπό προϋποθέσεις όσοι υπηρετούν στις Ενοπλες Δυνάμεις και στα Σώματα Ασφαλείας.
Τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης ξεκινούν από 24,5 και σταδιακά αυξάνονται, ενώ κλειδί για την ταχύτερη έξοδο αποτελεί η «μάχιμη πενταετία».
Oπως τονίζει ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που είναι ειδικός σε θέματα εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου, η συνταξιοδότηση των υπηρετούντων στις Ενοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας περνά από ειδικές διατάξεις που τους εντάσσει σε ειδική κατηγορία με διαφορετικά των υπολοίπων όρια ηλικίας και προϋποθέσεις χρόνου ασφάλισης.
Στην ειδική αυτή κατηγορία εντάσσονται άνδρες και γυναίκες που υπηρετούν στις Eνοπλες Δυνάμεις (πλην του πολιτικού προσωπικού), την Ελληνική Αστυνομία (πρώην Χωροφυλακή και Αστυνομία Πόλεων, Συνοριακοί Φύλακες, Ειδικοί Φρουροί), το Πυροσβεστικό Σώμα και το Λιμενικό Σώμα.
Ετος ασφάλισης
Πάντως και στους ένστολους- όπως και στους υπόλοιπους ασφαλισμένους- καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει το έτος υπαγωγής στην ασφάλισης. Οσοι ασφαλίστηκαν για πρώτη φορά πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993 και κατατάχθηκαν σε κάποιο από τα Σώματα μετά την ημερομηνία αυτή υπάγονται στο ίδιο καθεστώς με όσους κατατάχθηκαν ή διορίστηκαν πριν από την ημερομηνία αυτή. Όσοι ασφαλίστηκαν ή διορίστηκαν για πρώτη φορά μετά την 1η Ιανουαρίου 1993 ανήκουν στην κατηγορία των νέων ασφαλισμένων.
Πάντως και στους ένστολους- όπως και στους υπόλοιπους ασφαλισμένους- καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει το έτος υπαγωγής στην ασφάλισης. Οσοι ασφαλίστηκαν για πρώτη φορά πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993 και κατατάχθηκαν σε κάποιο από τα Σώματα μετά την ημερομηνία αυτή υπάγονται στο ίδιο καθεστώς με όσους κατατάχθηκαν ή διορίστηκαν πριν από την ημερομηνία αυτή. Όσοι ασφαλίστηκαν ή διορίστηκαν για πρώτη φορά μετά την 1η Ιανουαρίου 1993 ανήκουν στην κατηγορία των νέων ασφαλισμένων.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010 δεν επηρεάζονται από όσες αλλαγές επήλθαν στο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης και τον χρόνο ασφάλισης αλλά και στον τρόπο υπολογισμού σύνταξης με το ν. 3865/2010.
Πλασματική και πραγματική υπηρεσία
Για τη θεμελίωση δικαιώματος από τους άνδρες και τις γυναίκες των Σωμάτων Ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων λαμβάνεται υπόψη τόσο η πραγματική υπηρεσία όσο και οι χρόνοι που αναγνωρίζονται από το Δημόσιο ως συντάξιμοι. Πραγματική είναι η υπηρεσία που παρέχεται πραγματικά σε αντίθεση με την πλασματική που θεωρείται συντάξιμη κατά πλάσμα δικαίου.
Ετσι πραγματική διανυθείσα υπηρεσία θεωρείται ο χρόνος που διανύθηκε αθροιστικά στις Ενοπλες Δυνάμεις, ο χρόνος στρατιωτικής θητείας, η σχολή (σχολές σωμάτων ασφάλειας, σχολές ενόπλων δυνάμεων) και ο χρόνος κατά τον οποίο ασκούνται κανονικά υπηρεσιακά καθήκοντα. Κατ' εξαίρεση θεωρείται σαν συντάξιμος χρόνος πραγματικής υπηρεσίας:
α) ο χρόνος κάθε κανονικής, εκπαιδευτικής ή αναρρωτικής άδειας,
β) ο χρόνος της διαθεσιμότητας, εφόσον αυτή δεν οφείλεται σε αξιόποινη πράξη ή πειθαρχικό παράπτωμα για τα οποία επακολούθησε έξοδος από το στράτευμα ή μετάθεση σε αργία με απόλυση,
γ) ο χρόνος της αργίας με πρόσκαιρη παύση εφόσον δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες και
δ) ο χρόνος της πολεμικής αποστρατείας και πολεμικής διαθεσιμότητας μέχρι την κατάληψη από το όριο ηλικίας.
Επίσης θεωρείται σαν χρόνος πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας ο χρόνος κατά τον οποίο διετέλεσαν έξω από την υπηρεσία οι υπηρετούντες γενικά που εξήλθαν από τις τάξεις λόγω σωματικής ανικανότητας και επανήλθαν μετά στην ενεργό υπηρεσία αφού κρίθηκαν ικανοί, με τον περιορισμό ότι δεν μπορεί να λογιστεί σαν τέτοιος χρόνος μεγαλύτερος από το μισό της υπηρεσίας που πραγματικά διανύθηκε ούτε από οκτώ έτη στο σύνολο. Ο χρόνος που υπερβαίνει τα όρια αυτά λογίζεται ως χρόνος πλασματικής συντάξιμης υπηρεσίας.
Πέραν των ως άνω χρόνων λογίζεται συντάξιμος και προσμετράται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και ο χρόνος συντάξιμης υπηρεσίας που υπολογίζεται αυξημένος στο διπλάσιο (πτητικά, αλεξίπτωτα, ΟΥΚ, υποβρύχια κ.λπ.) για τις ειδικές κατηγορίες των υπηρετούντων και ο χρόνος διαδοχικής ασφάλισης σε οποιοδήποτε φορέα Κύριας Ασφάλισης είτε μισθωτών είτε ελεύθερων επαγγελματιών κ.λπ. (αφορά μόνον όσους έχουν καταταγεί για πρώτη φορά από 1-1-1983 και μετά, χωρίς καμία προϋπηρεσία στο Δημόσιο πριν από την ημερομηνία αυτή).
Υπολογισμός
Επιπρόσθετα λογίζεται ως χρόνος πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας και ο χρόνος υπηρεσίας που υπολογίζεται στο διπλάσιο (μάχιμη πενταετία). Για να υπολογισθεί όμως ο χρόνος της μάχιμης πενταετίας στον συνολικό συντάξιμο χρόνο των αποχωρούντων θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει 24 έτη και 6 μήνες πραγματικής υπηρεσίας.
Επιπρόσθετα λογίζεται ως χρόνος πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας και ο χρόνος υπηρεσίας που υπολογίζεται στο διπλάσιο (μάχιμη πενταετία). Για να υπολογισθεί όμως ο χρόνος της μάχιμης πενταετίας στον συνολικό συντάξιμο χρόνο των αποχωρούντων θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει 24 έτη και 6 μήνες πραγματικής υπηρεσίας.
Δικαίωμα χρήσης της μάχιμης πενταετίας (χρόνου υπηρεσίας στο διπλάσιο) μπορούν να κάνουν όλοι και ανεξάρτητα του χρόνου κατάταξής τους στην Ελληνική Αστυνομία. Η μάχιμη πενταετία είναι πραγματική (πρέπει να έχει παρασχεθεί) συντάξιμη υπηρεσία και λαμβάνεται υπόψη για τη θεμελίωση (συμπλήρωση των απαιτούμενων ετών για χωρίς όριο ηλικίας συνταξιοδότηση) συνταξιοδοτικού δικαιώματος μόνο αν ο ενδιαφερόμενος συμπληρώσει 24 ½ έτη συντάξιμης υπηρεσία πλην της μάχιμης υπηρεσίας, εκτός της περιπτώσεως των τρίτεκνων γυναικών και των περιπτώσεων αυτεπάγγελτης αποστρατείας. Για όσους κατατάχθηκαν μετά την 1η Οκτωβρίου 1990, η χρήση της γίνεται μόνον με την παράλληλη αναγνώρισή της. Η εν λόγω αναγνώριση γίνεται μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου και εφόσον καταβληθούν οι ασφαλιστικές εισφορές.
Τέλος πλασματική συντάξιμη υπηρεσία λογίζονται και τα 3/35α (ΚΟΝΔΥΛΗ) για εκείνους που έχουν συμπληρώσει 20ετή πραγματική συντάξιμη υπηρεσία (ισχύει για τα σώματα ασφαλείας). Τα εν λόγω έτη δεν λαμβάνονται υπόψη για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος παρά μόνον για την προσαύξηση της κύριας σύνταξης και σαφώς δεν λογίζονται για την επικουρική σύνταξη.
Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα αναγνώρισης των προαναφερόμενων ετών, μετά από καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, και στους αξιωματικούς παραγωγικής Σχολής εφόσον αποστρατευτούν αυτεπάγγελτα λόγω προαγωγής νεότερών τους και δεν έχουν συμπληρώσει 35 έτη συντάξιμης υπηρεσίας.
Επισημαίνεται ότι η προσαύξηση των 3/35ων δεν υπολογίζονται στην 35ετή συντάξιμη υπηρεσία από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στην περίπτωση της περικοπής του 40% για το Τμήμα της κύριας σύνταξης από 1000 € και άνω που προβλέπεται από τον Ν.4024/2011.
Οι προϋποθέσεις και τα νέα όρια
Δεν επηρεάζονται από τις αλλαγές στο ασφαλιστικό οι ένστολοι που πρόλαβαν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010. Ωστόσο, όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα από το 2011 επηρεάζονται από τις αλλαγές που επέφερε ο ν. 3865/2010 στα όρια ηλικίας και το χρόνο ασφάλισης που απαιτούνταν για τη συνταξιοδότηση.
Συγκεκριμένα από την 1η Ιανουαρίου 2011 ξεκίνησαν να αυξάνονται σταδιακά τα έτη συνολικής συντάξιμης υπηρεσίας που απαιτούνται για την άσκηση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσων θεμελιώνουν με 24 ½ έτη συντάξιμης υπηρεσίας. Ετσι για όσους συμπληρώνουν 24 ½ έτη υπηρεσίας:
- Το έτος 2011 απαιτούνται πλέον 26 έτη πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας για αποχώρηση
- Το έτος 2012 απαιτούνται 27 ½ έτη.
Σταδιακά τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη αυξάνονται, ώστε η «έξοδος» να γίνεται με 40 χρόνια. Για τη συμπλήρωση των 40 ετών θα συνυπολογίζονται αθροιστικά:
- Τα 35 χρόνια πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων και των ετών φοίτησης στις παραγωγικές σχολές κατά τη διάρκεια της οποίας ο σπουδαστής έχει τη στρατιωτική ιδιότητα, αμείβεται και καταβάλλει εισφορές
- Μέχρι πέντε πλασματικά χρόνια που λογίζονται ως συντάξιμα σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και για τα οποία ο ενδιαφερόμενος θα καταβάλει τις σχετικές εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη και
- Ο χρόνος διαδοχικής ασφάλισης
Σε περίπτωση που κάποιος αποχωρήσει εκουσίως, ισχύει η υφισταμένη έως σήμερα ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία η απόληψη και καταβολή της σύνταξης αρχίζει στο 65ο έτος.
Ειδικότερα για τους τριτέκνους το δικαίωμα συνταξιοδότησης μπορεί να ασκηθεί και από τους δύο γονείς. Επιπλέον όσοι έχουν συμπληρώσει 20ετή πραγματική συντάξιμη υπηρεσία/ασφάλιση μέχρι την 31η Δεκεμβρίου εξακολουθούν να διατηρούν το δικαίωμα της συνταξιοδότησης με τις ευνοϊκές διατάξεις, οποτεδήποτε και αν αποχωρήσουν από την υπηρεσία. Το ίδιο ισχύει και για όσους από αυτούς έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με βάση τις γενικές διατάξεις (24 ½ έτη), μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010, αφού το δικαίωμά τους ως τρίτεκνων γεννάται από την 1η Ιανουαρίου 2011.
Ετσι όσοι και όσες (γονείς 3 και άνω τέκνων) συμπληρώνουν την 20ετία:
- Το 2011, για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος θα πρέπει να συμπληρώσουν 21 χρόνια πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας/ασφάλισης για να συνταξιοδοτηθούν (όποτε ο χρόνος αυτός συμπληρωθεί).
- Το 2012 θα πρέπει να συμπληρώσουν 23 χρόνια πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας/ασφάλισης για την αποχώρηση (όποτε ο χρόνος αυτός συμπληρωθεί).
- Το 2013 θα πρέπει να συμπληρώσουν 25 χρόνια πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας/ασφάλισης.
- Το 2014 και μετά για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος θα έχουν την ίδια συνταξιοδοτική μεταχείριση με τους λοιπούς στρατιωτικούς.
Τέλος με τη συμπλήρωση 15 ετών πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας, συνταξιοδοτούνται ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και η σύνταξη υπολογίζεται για 35 έτη υπηρεσίας, οι παρακάτω κατηγορίες υπηρετούντων στα σώματα:
- Τυφλοί
- Παραπληγικοί ή τετραπληγικοί
- Πάσχοντες από μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική αναιμία και υποβάλλονται σε μετάγγιση
- Οι πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή έχουν κάνει μεταμόσχευση νεφρού.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις για χορήγηση σύνταξης απαιτείται ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.
Κ. ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ - Γ. ΦΩΣΚΟΛΟΣ