Μπορεί ο Πυροσβέστης να κατηγορηθεί για εμπρησμό εξ αμελείας όταν επιλαμβάνεται της κατάσβεσης πυρκαγιάς;
Αθήνα 11-12-2013
Συνάδελφοι
Δημοσιεύουμε σήμερα. μια ιδιαίτερα σημαντική νομική προσέγγιση του νομικού συμβούλου μας,τουΔικηγόρου - Συγγραφέα, Βαρελά Δημήτριου σχετικά με το ερώτημα αν "Μπορεί ο Πυροσβέστης να κατηγορηθεί για εμπρησμό εξ αμελείας όταν επιλαμβάνεται της κατάσβεσης πυρκαγιάς;" ζήτημα που προέκυψε στο ιδιαίτερα δύσκολο εργασιακό πλαίσιο που καλούμαστε να δράσουμε.
"Από τη διάταξη του άρθρου 266 του ΠΚ, που τιμωρεί με φυλάκιση, τονεμπρησμό από αμέλεια, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 264 περιπτ. α' και 28 του αυτού κώδικα, προκύπτει ότι για την θεμελίωση του εγκλήματος του εξ αμελείας εμπρησμού, από τον οποίο μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα, απαιτείται α) από ενέργεια του δράστη να προκληθεί πυρκαγιά, β) το προαναφερόμενο αποτέλεσμα να οφείλεται σε αμέλεια του υπαιτίου, η οποία συντρέχει όταν ο δράστης δεν κατέβαλε, κατ' αντικειμενική κρίση, την απαιτουμένη προσοχή, την οποία κάθε μετρίως συνετός και ευσυνείδητος άνθρωπος οφείλει, κάτω από τις ίδιες πραγματικές περιστάσεις να καταβάλει, με βάση τους νομικούς κανόνες, τις συνήθειες που επικρατούν στις συναλλαγές και την κοινή, κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, πείρα και λογική, γ) να είχε την δυνατότητα αυτός, με βάση τις προσωπικές ιδιότητες, γνώσεις και ικανότητες και κυρίως λόγω της υπηρεσίας ή του επαγγέλματος του, να προβλέψει και να αποφύγει το αξιόποινο αποτέλεσμα, δ) να υπάρχειαιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ενεργείας ή παραλείψεως του δράστη και του αποτελέσματος και ε) να διαπιστώνεται ότι από την προξενηθείσα πυρκαγιά προκλήθηκε κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα (Βλ. ενδεικτικά:ΑΠ 1091/2011, ΑΠ 1208/2011 κλπ).
Έχει όμως απασχολήσει σοβαρά τη θεωρία του ποινικού δικαίου, και είναι λίαν αμφισβητούμενο το κατά πόσον στοιχειοθετείται το αδίκημα του εμπρησμού εξ αμελείας στην περίπτωση που ως δράστης φέρεται αυτός που έχει την υποχρέωση κατάσβεσης μίας πυρκαγιάς και μάλιστα, με δεδομένη την πρόθεση αποτελεσματικής καταστολής της, πιθανώς προβαίνει σεαντικειμενικά λαθεμένους χειρισμούς με αποτέλεσμα την επέκταση και όχι την κατάσβεση αυτής (βλ. το σχετικό προβληματισμό στην Καϊάφα - Γκμπάντι, Κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα, 1999, σελ. 114 επ., καθώς καιΚονταξή, Ποινικός Κώδικας, Τόμος Β', 2000 σελ. 2337). Η νομολογία των δικαστηρίων της ουσίας, είναι σπάνια για το θέμα αυτό που απασχολεί όλους τους υπηρετούντες στο Πυροσβεστικό Σώμα. Ήδη σε πρόσφατη απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών έγινε δεκτή ομόφωνα και με ομόφωνη εισαγγελική πρόταση η ως άνω άποψη ότι, δηλαδή, Αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος επιλαμβάνεται ήδη υπάρχουσας πυρκαγιάς δεν μπορεί να κατηγορηθεί για εμπρησμό εξ αμελείας. Και τούτο διότι, όταν η πυρκαγιά έχει τεθεί από αίτια ανεξάρτητα της δράσης του κατηγορούμενου ως υπαιτίου (Αξιωματικού του ΠΣ), ενώ ο τελευταίος έχει εξ επαγγέλματος υποχρέωση κατάσβεσης αυτής και επιλαμβάνεται του έργου του με πρόθεση καταστολής της πυρκαγιάς. Ως εκ τούτου ελλείπει η βασική προϋπόθεσης της στοιχειοθέτησης της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος του εμπρησμού εξ αμελείας, που είναι το να βάλει ο δράστης τη φωτιά (με ενέργεια ή και με παράλειψη). Στις περιπτώσεις των Αξιωματικών του ΠΣ που επιλαμβάνονται της κατάσβεσης ήδη αρξαμένης πυρκαγιάς δεν μπορεί να κατηγορηθούν ως «εμπρηστές» εξ αμελείας.
Μετά την καθαρογραφή της ως άνω απόφασης και την μελέτη του σκεπτικού της, θα επανέλθω με εκτενέστερο σχολιασμό της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας απόφασης."
Δημήτριος Βαρελάς
Δικηγόρος
Νομικός Σύμβουλος της Ένωσης
Αξιωματικών του ΠΣ